Πριν οι υπερ-ήρωες γίνουν μέλη του κινηματογραφικού σύμπαντος της Marvel, η οποία έχει πλημμυρίσει την κινηματογραφική οθόνη του21ο αιώνα και έχει γαλουχήσει γενιές και γενιές αναγνωστών από τις σελίδες των κόμικς της.
Όλοι τους, σε μια εμβρυακή μορφή τουλάχιστον, είχαν βγει από την φαντασία του Σταν Λι, που πέθανε το 2018 σε ηλικία 96 ετών, έχοντας ζήσει πολλές ζωές, όλες τους σχεδόν δημιουργικές και ευτυχισμένες (τον διέκρινε πάντα ένα ακατάβλητο joie de vivre), αν κρίνουμε από το βιογραφικό (και αγιογραφικό) ντοκιμαντέρ που έκανε πρεμιέρα στα μέσα του προηγούμενου μήνα στο Disney+ και φέρει ως τίτλο απλά το (σήμα κατατεθέν, έτσι κι αλλιώς) όνομά του. ‘Ή μάλλον το όνομα που επέλεξε σε πολύ νεαρή ηλικία ο Στάνλεϊ Μάρτιν Λίμπερ, ο οποίος βρέθηκε από δεκαεφτά χρονών στο κoυρμπέτι, και στα είκοσι του είχε καταφέρει να γίνει αρχισυντάκτης και βασικός συγγραφέας στην Timely Comics.
Λίγο πριν τα σαράντα του όμως, ένιωθε ήδη «καμένος» από το μέσο και τους θεματικούς περιορισμούς του. Τότε το 1961 ήταν που άλλαξαν όλα. Τότε ήταν που γεννήθηκε η Marvel και μαζί ένα νέο είδος «καθημερινού» υπερ-ήρωα (σε σχέση ειδικά με τους απόμακρους ήρωες της DC Comics που ζούσαν σε φανταστικά μέρη) με τον οποίον μπορούσε να ταυτιστεί ο μέσος αναγνώστης στην πρώιμη εφηβεία.
Είναι υπερβολική αλλά ενδεικτική αυτής της σεισμικής στροφής του είδους, η εκτίμηση του ιστορικού των κόμικς Πίτερ Σάντερσον ότι η DC ήταν σαν τα μεγάλα στούντιο του Χόλιγουντ ενώ η Marvel ήταν σαν το γαλλικό Νέο Κύμα. Η ειρωνεία όμως είναι ότι, παρακολουθώντας αυτό το ντοκιμαντέρ, συνειδητοποιείς πόσο πιο προχωρημένες και υπερβατικές μοιάζουν οι ιστορίες στο χαρτί (ειδικά μέσω του έργου τεράστιων καλλιτεχνών / εικονογράφων όπως ο Steve Ditko και ο Jack Kirby, τον ρόλο των οποίων ο Σταν Λι υποβάθμισε για να πάρει μόνος του την μεγάλη δόξα) σε σχέση με τις σύγχρονες κινηματογραφικές υπερπαραγωγές της Marvel.
Πάνω απ’ όλα, ο Σταν Λι ήταν φοβερός παραμυθάς αλλά και μέγας προπαγανδιστής του ίδιου του εαυτού του (θα μπορούσε να πει κανείς ότι η δική του υπερδύναμη ήταν το εγώ του). Και παρέμεινε ως το τέλος (με τις διαλέξεις του και με τις cameo εμφανίσεις του στα blockbuster που είχαν βασιστεί στους ήρωές του) σε σύνδεση με το άγουρο αλλά γεμάτο προσμονές και (προ)εφηβικές φαντασιώσεις κοινό της Marvel. Ίσως επειδή ήταν έφηβος όταν ξεκίνησε να γράφει κόμικς. «Οι σούπερ ήρωές μας είναι το είδος των ανθρώπων που θα ήμασταν εσείς ή εγώ αν είχαμε μια υπερδύναμη», έλεγε.
Ήταν επίσης από τους πρώτους που αντιλήφθηκαν την αφηγηματική ισχύ και την επιρροή των κόμικς στα νεανικά μυαλά: «Μπορείς να μεταφέρεις μια ιστορία πιο γρήγορα, πιο αποτελεσματικά και πιο διασκεδαστικά από οποιονδήποτε άλλο μέσο, εκτός ίσως από τις κινηματογραφικές ταινίες».